Ergenlik dönemi, hem gençler hem de ebeveynler için sancılı ama aynı zamanda gelişime açık bir süreçtir. Bu dönemde gençler kimliklerini bulmaya, bağımsızlıklarını kazanmaya ve duygularını tanımaya çalışırlar. Tam da bu nedenle, iletişim kopuklukları, çatışmalar ve yanlış anlaşılmalar oldukça sık yaşanır.
Peki, ergenlerle sağlıklı bir iletişim kurmak mümkün mü?
Bir uzman Klinik Psikolog olarak, danışan ailelerle çalışırken en çok vurguladığım şey şu: İletişim kurmak konuşmak değil, anlaşılmakla başlar.
İşte ergenlerle daha sağlıklı bir iletişim kurmanın 5 etkili yolu:
Ergenler için en büyük ihtiyaçlardan biri anlaşılmaktır. Onlara “Bu senin yaşın değil”, “Sen ne anlarsın?”, “Senin derdin mi var?” gibi tepkiler vermek, kapıları kapatmaktan başka bir işe yaramaz.
🟢 Onun ne söylediğini anlamaya çalışın.
🟢 Cümlesini bitirmesine izin verin.
🟢 “Ben senin yerinde olsaydım...” gibi empati cümleleriyle yaklaşın.
Ergenler sorguya çekilmekten hoşlanmazlar. “Neredeydin? Kimleydin? Neden geç geldin?” gibi sorular çoğu zaman savunma yaratır.
🟢 Bunun yerine: “Günün nasıl geçti? Bugün seni en çok ne zorladı?” gibi açık uçlu, samimi sorular sorun.
🟢 Onun iç dünyasına girmek istiyorsanız, önce güvenli bir alan yaratmalısınız.
“Büyüyünce gülersin”, “Bunlar geçer”, “Aşk mı o yaşta?” gibi sözler, ergenin kendini değersiz ve anlaşılmamış hissetmesine neden olur.
🟢 Gençlerin yaşadığı duygular gerçektir.
🟢 Onları küçümsemek yerine, “Bu senin için zor bir şey olmalı” gibi doğrulayıcı ifadelerle yaklaşmak, güveni güçlendirir.
Ergenlikte sınırlar önemlidir, çünkü gençler hâlâ yönlendirilmeye ihtiyaç duyar. Ancak sınırlar ceza değil, rehberlik içermelidir.
🟢 “Gece 12’de evde olman gerekiyor çünkü ertesi gün okulun var” ifadesi,
🟥 “Geç geldin, telefonunu alıyorum!” cezasına göre çok daha işlevseldir.
Ergenler söylediklerinize değil, yaptıklarınıza bakar. Sakin kalmanızı istiyorsanız önce siz sakin kalın. Saygı görmesini istiyorsanız, önce siz saygı gösterin.
🟢 Onlara nasıl davranmalarını istiyorsanız, o şekilde davranarak model olun.
🟢 Davranışlarınız sözlerinizden çok daha etkilidir.
Ergenlik dönemi, kriz kadar bir fırsat dönemidir. Bu süreçte gençler, sağlıklı ilişkilerin nasıl kurulacağını, duygularıyla nasıl baş edeceklerini ve kim olduklarını öğrenirler. Onlara eşlik etmek, yol göstermek ve gerektiğinde profesyonel destek almak bu süreci hem genç hem de aile için çok daha kolaylaştırır.